Voorwoord

Beste collega’s,

Sinds vorig jaar zijn we gestart met een nieuwsbrief van Lijnrecht tegen Racisme.
Sommigen van u kennen dit tijdschrift al, anderen ontvangen hem nu voor de eerste keer.
Dank zij dit informatiekanaal kunnen we jullie informeren over onze werking.

Met Lijnrecht tegen Racisme proberen we ook te volgen wat er allemaal gebeurt op en rondom de werkvloer rond diversiteit, discriminatie en racisme,….

Zo kan je een artikel lezen over het project Lijn 12, geschreven door de projectbegeleider en een collega trambestuurder uit Hoboken.
In dit nummer blikken we uiteraard ook terug op onze trefdag van 26 maart.
De redactie heeft ook een artikel gepubliceerd van een collega over de stickers “non-discriminatiecode” die onze trams en bussen sieren.

We wensen jullie alvast veel leesplezier met dit nummer en tevens een prettige en zonnige vakantie.
Namens Lijnrecht tegen Racisme.
Herman Van Puymbroeck
Coördinator

In dit nummer:
· Verslag Trefdag 26 maart
· Project Tram 12
· Lijnrap
· Stickers op tram en bus
· Held

Trefdag 26 maart 2005

Eenheid door samenwerking

Na het positief onthaal van de iftarmaaltijd op 29 oktober 2004, kon een volgende activiteit om de allochtone en autochtone collega's op een informele manier samen te brengen, niet lang op zich laten wachten. Op 26 maart was het zover: Lijnrecht tegen racisme nam het initiatief voor een Trefdag met als thema 'Eenheid door samenwerking'.

Foto:  Genieten van de wereldkeuken: Marokkaanse soep (Harira), en een rijkgevuld buffet met paella, Griekse taart, en allerlei exotische hapjes uit Suriname, Indonesi?, …

Een internationaal tintje was vanzelfsprekend niet veraf. In de namiddag werden de aanwezigen tijdens een workshop ingewijd in Griekse dans. Minder sportieve collega's konden zich met henna laten beschilderen of bijpraten in een prachtig ingericht Marokkaans theesalon, waar ze geserveerd werden door collega's in traditionele klederdracht.
Het namiddagprogramma eindigde met een debat over het diversiteitsbeleid bij De Lijn. Eddy Maes van vzw Objectief leidde het panel met daarin een vertegenwoordiging van De Lijn en de syndicale werknemersorganisaties.

Bij de bespreking van het eerste diversiteitsplan bij De Lijn (2002-2004) kwamen een aantal belangrijke aandachtspunten naar voren. Zo is er vooral op vlak van interne communicatie over gerealiseerde en te realiseren initiatieven om (een positieve houding tegenover) diversiteit bij De Lijn te bevorderen, nog veel werk aan de winkel. Ook op het gebied van vorming en opleiding liggen nog grote uitdagingen te wachten. Het is zaak nieuwe initiatieven niet op managementniveau te laten hangen, maar deze via een lokale inkleding tot op de werkvloer te laten doordringen.

Diversiteit is ruimer dan de problematiek van allochtone werknemers. Bij het streven naar een 'diverse' organisatie, streeft De Lijn naar een evenredige deelname van ?lle kansengroepen op de arbeidsmarkt (laaggeschoolden, vrouwen, gehandicapten, oudere werknemers …).

Ook de vakbonden kennen de problemen die de andere kansengroepen op het terrein ervaren, zoals bijv. oudere chauffeurs (die de tijdsdruk soms moeilijker aankunnen) en vrouwelijke chauffeurs (te weinig plaatsen voor sanitaire stops). Andere aandachtspunten zijn de lage instroom van 50-plussers en het vinden van alternatief werk binnen de eigen organisatie voor chauffeurs die medisch ongeschikt zijn voor de verdere uitoefening van hun functie.

Het vormt een uitdaging voor De Lijn om diversiteit op een globale manier binnen het hele bedrijf aan te pakken, maar met voldoende oog voor lokale initiatieven op de werkvloer. Een dergelijk beleid wordt immers het best gedragen als ?lle personeelsleden zich hierbij betrokken voelen.

Na het debat werd de wereldkeuken geopend. Eerst kwam de Marokkaanse soep (Harira), en daarna kon men aan het rijkgevuld buffet kiezen uit paella, Griekse taart, en allerlei exotische hapjes uit Suriname, Indonesi?, … Alles werd klaargemaakt door collega's.

Foto:  Collega Fernando van de Garage zorgde voor ontroerende Kaapverdische muziek.

Ook het avondprogramma werd verzorgd door collega's met muzikaal talent. Turkse folklore, Kaapverdische muziek, zachte gitaarmuziek en een didgeridoo hielden de sfeer erin. Trambestuurder Annemie sloot de avond af met een rapnummer: "Ne witte of ne zwarte, geel, groen of rood, we werken allemaal voor 't zelfde, we doen het voor ons brood." Het einde van een geslaagd initiatief dat een positieve samenwerking tussen allochtone en autochtone collega's.

Dergelijke bijeenkomsten kunnen zorgen voor nieuwe idee?n die ertoe bijdragen dat alle medewerkers van De Lijn gewonnen worden voor de diversiteit binnen ons bedrijf en het belang ervan inzien. Initiatieven zoals deze Trefdag kunnen er samen met tal van andere bijkomende inspanningen bij De Lijn voor zorgen dat diversiteit geen vrijblijvend modewoord is, maar iets wat echt leeft in onze organisatie. Werk aan de winkel.

Herman Van Puymbroeck

Project Tram 12

'Tram 12' was een project in opdracht van diverse preventiediensten van de stad Antwerpen, De Lijn centrale controle en Lijnspotting.
Hieronder laten we zowel de uitvoerder, Jan Van Dijck van Doed?skad?n vzw, als een deelnemende chauffeur aan het woord. Omwille van plaatsgebrek gaat het in beide gevallen om ingekorte stukken.

De uitvoerder:
Voor mij was het doel van het project: elke tramrit op dat deeltraject van lijn 12 voor alle betrokkenen zo aangenaam mogelijk te maken. Dat betekent dat alle partners op ??n of andere manier betrokken moesten worden.
De leerlingen waren betrokken via hun school. De drie scholen waren vrij snel bereid om aan dit project deel te nemen. Bovendien waren de leerlingen die aan het project meewerkten representatief voor wat er zich op de tram afspeelt.
Ook een vertegenwoordiging van de Lijnspotters en een controleur hebben alle stappen in dit project begeleid.
De chauffeurs van lijn 12 zijn in het project mee ingestapt na mijn contacten met de vakbonden tijdens de trefdag van "Lijnrecht tegen racisme" van 26 maart.
Tijdens de interviews die we afgenomen hebben op de tram met andere gebruikers hebben de jongeren gemerkt dat de meeste mensen zich inderdaad storen aan ongepast gedrag van leerlingen maar dat de tolerantie van de meeste ondervraagden ook wel vrij hoog is. Als storend gedrag wordt meestal verstaan: (speel)vechten op de tram, andere vechtpartijen en de deuren openhouden of andere "trucs" die het verder rijden belemmert.

Meer controles, strengere aanpak en respect
Tijdens tussentijdse gesprekken en de radiodebatten is geregeld gebleken dat zowel jongeren als volwassenen vragende partij zijn om meer controles in te voeren, een strengere aanpak en meer wederzijds respect. Respect bekom je volgens hen door de mensen te kennen en vriendelijk tegen mekaar te zijn.
Als projectuitvoerder heb ik vooral geleerd dat indien alle betrokkenen de kans krijgen om met elkaar in dialoog te treden, er al heel veel opgelost wordt.
De Lijnspotters gaan geregeld op bezoek in de scholen en ondervinden daar hun voordeel van. De controleur merkt een grote verandering in de reacties tegenover hem, vooral aan de terminus.De chauffeurs waar we mee samengewerkt hebben, genoten van de contacten met de jongeren omdat ze "hun zeg" hebben kunnen doen.
En de leerlingen? Je moet al een hele straffe zijn om het kieken uit te hangen bij iemand die je kent.

Jan Van Dijck
==============================

De chauffeur:

Toen bekend werd dat er, in samenwerking met de Koning Boudewijnstichting een project rond de problemen op tramlijn 12 op het getouw gezet werd, was ik meteen geboeid en meldde ik me aan om hieraan mee te werken.
Er werden verschillende activiteiten georganiseerd met alle betrokkenen: leerlingen en personeel van een aantal probleemscholen, centrale controle, lijnspotters en chauffeurs.
Alle deelnemers praatten ongeremd over hun ervaringen, problemen, frustraties en reikten zelfbedachte oplossingen aan. Beginnend met kleine probleempjes (om het ijs te breken) kwamen we stilaan tot de ware ergernissen en de diepliggende oorzaken en gevolgen. Het jonge volkje verdedigde zich dapper en probeerde alles vooral wat te minimaliseren en te ontkennen.
Het was opvallend hoe heel wat leerlingen zich zelf van geen kwaad bewust zijn. Ze hebben het gevoel een hele dag tegen hun zin op school 'opgesloten' te zitten en dat moet afgereageerd worden zodra ze de schoolpoort verlaten. Helaas is dat op de tram of de bus voor die jongeren die gebruik maken van het openbaar vervoer.
Opmerkelijk ook hoe de mentaliteit verschilt tussen de scholen onderling. Een leerling van Don Bosco heeft een duidelijkere waardeschaal meegekregen. Zij weten wel dat ze kattenkwaad uithalen, maar ze zijn zich ook duidelijk bewust van de storende gevolgen ervan. Op scholen met een overwegend migrantenpopulatie blijkt er echter een probleem met normen en waarden. Deze jongeren krijgen weinig kansen om echt te integreren: als meer dan 90 % van je klasgroep zelf de plaatselijke gebruiken, taal en waarden niet of nauwelijks kent, kan dat ook moeilijk. Zo ontstaat stilaan een aparte leefwereld met eigen wetten, normen en waarden. Ook buitenschools engagement, sportactiviteiten en verenigingsleven zijn bij deze bevolkingsgroepen zeldzaam. Hierdoor ontstaat storend rondhanggedrag waarvan ook tijdens weekends en buiten schooluren op onze trams soms de gevolgen voelbaar zijn.
Kortom: het lijkt mij zeker geen slechte investering om deze jongeren via scholen of migrantenorganisaties op een positieve, eigentijdse manier in contact te laten komen met onze diensten. Alle gewoontes die gepaard gaan met het gebruik van het openbaar vervoer, die wij als kind met de paplepel meekregen, zijn voor hen zeker niet evident. Misschien zijn er ook tram- of busbestuurders die zich geroepen voelen een stapje te zetten naar een of meer scholengroepen om er deel te nemen aan gesprekken, infosessies rond openbaar vervoer te organiseren in klasjes en bij problemen als direct contactpersoon op te treden? Hiervoor moet De Lijn dan wel een kader scheppen. Ik ben alvast kandidaat om eraan mee te werken.

Jan Gillis - B3 - HBK128 - Kastje 154

Lijnrap

Collega Annemie Brustens (zie foto) van de loods van Hoboken gaf op de Trefdag van 26 maart een prachtig rapnummer ten beste.

Vandaag is nen dag gelijk nen and're zoude zegge
Maar da's niet al te waar ik zal 't is effe goed uitlegge
Voor de mensen van Bruxelles die me niet zo goed begrijpe
Zak wa beter expliqu?re 'kem den text ook laten type
Niemand gaa me zegge 'bij De Lijn is't zo speciaal'
Het is zoals 't moet zijn et dat heet gewoon 'sociaal'
Ne witte of ne zwarte, geel, groem of rood, we werken
Allemaal voor 't zelfde, we doen het voor ons brood
We rijden met de tram of bus, we moeten nooit es renne
En dachten, waarom mekaar nie beter lere kenne?
Bediende, loodsarbeider, tram- of buschauffeurke
Nen hoge piet op 't hoogst verdiep, of een controleurke, we zijn
Collega's, geen onderscheid, den boel moet blijve draaie
Doed'nie goe, toeternitoe, d'r zal dan wel wa zwaaie

Vandaag is nen hoogdag voor LTR
Nie alleen voor de sinjoren, ze komen ook van ver
Muziek, ne leuke babbel en we leren van mekaar
Hoe meer gevarieerd, hoe intressanter, is't nie waar?
Daarom dus, mevrouw, meneer, het duurt nog lekker lang
Dat wordt ne leuke dag hier, gaat gerust dus uwe gang
In't Engels, Duits, Frans, Marokkaans, Chinees of Joods
D'r zulle z'over praten in elke De Lijn loods
En d's een heel goe teken, want verdraagzaamheid, ne lach
Dat maakt het leven mooier en dat tekent onzen dag!!!
Bediende, loodsarbeider, tram- of buschauffeurke
Nen hoge piet op 't hoogst verdiep, of een controleurke, we zijn
Collega's, geen onderscheid, den boel moet blijve draaie
Doed'nie goe, toeternitoe, d'r zal dan wel wa zwaaie…

Stickers op tram en bus

Misschien heb je al opgemerkt dat er een stickertje op je bus of tram hangt. In vergelijking met de levensgrote reclameborden op de zijwanden verzinkt dat wel in het niets, maar het hangt er!

En wat heeft die sticker dan wel te betekenen?
Doe maar eens de test bij uw reizigers of collega’s. Sommigen denken dat de sticker over een rolstoel gaat…..
Het gaat dus over een non-discriminatiesticker.

Voor meer uitleg belde ik zowat overal rond binnen De Lijn: Antwerpen, Gent, Centrale Diensten… Wat meer informatie over die non-discriminatiecode, alstublieft. Nergens iemand te vinden die daar ook maar wat zinnigs over wist te vertellen. E?n naam wist men mij overal wel door te geven: Sofie Saelaert van de CD. Zij is blijkbaar de enige die daar (echt) van wakker ligt. Zij is dan ook diegene die daarover op het debat op de trefdag van Lijnrecht tegen racisme met enthousiasme gesproken heeft.

De non-discriminatiesticker is zeker een positief initiatief van het Sociaal Fonds, mede ondersteund door De Lijn. Een terecht statement.
Maar op de Algemene Ondernemingsraad in april had ik mevrouw Lieten er al op gewezen dat dit blijkbaar een louter papieren campagne is met weinig of geen impact naar personeel of reizigers. En dat kan toch niet de bedoeling zijn?
Groot gelijk, zei mevrouw Lieten. Maar op het terrein is er alleen een artikeltje in de "Snellijn" en in "Tussen De Lijnen", meer niet.
Nochtans is het niet altijd even simpel op de werkvloer zelf.
Een Pt’er die na een controle van een migrant het verwijt krijgt dat hij er "speciaal is uitgepikt" omdat hij er wat donkerder uitziet, een chauffeur die verwijten krijgt omdat hij zijn deuren tussen twee haltes niet meer open doet en daarbij als "racist" wordt bestempeld… Zelfs als dat in de verste verte de bedoeling niet is.
Het zijn maar enkele dagelijks voorkomende situaties waar niet elke collega zomaar een pasklaar antwoord op heeft.

Hoe reageert de directie op manifest racistisch gedrag van sommige controleurs of collega's? Ze moet de gevolgen van dit maatschappelijk probleem binnen de vervoersmaatschappij onder ogen zien en daarvoor een gedragslijn vastlegggen, en dus niet alleen woorden maar ook daden. Een non-discriminatiecode heeft maar echt zin in de praktijk als daar wat vorming, opleiding en een open gesprek over mogelijk zal worden. We moeten ook kunnen leren van mekaars ervaringen.
Met papier en stickers alleen los je dat niet op.
Mogen we hopen dat Mevrouw Lieten daar samen met de vakbonden snel werk van gaat maken.

Francis Lafosse (garage)

Noot:  Het Sociaal Fonds is een paritair orgaan dat samengesteld is uit vertegenwoordigers van de 2 werknemersorganisaties (CCOD-ACV-TRANSCOM en BTB) en uit vertegenwoordigers van de werkgeversorganisatie (FBAA / Federatie van Autobus- en Autocarsondernemers)  www.sociaalfondssocial.be