Lijnrecht Tegen Racisme

Beste collega?s
De gebeurtenissen op de lijn 23 hebben ons allen diep getroffen en hebben heel wat reacties uitgelokt.
We denken dat bijgaande informatie uit Humo van 18 juli ll. kan bijdragen aan het debat over deze gebeurtenis binnen de werknemersgroep.
Daarom vonden we het nuttig dit artikel zo ruim mogelijk te verspreiden. We zijn de auteur van het artikel dan ook dankbaar dat hij ons de toestemming gaf om dit artikel onder de werknemers te verspreiden.
Uw reacties zijn zoals steeds bijzonder welkom.
Lijnrecht tegen Racisme

De dood van Guido Demoor: wat er echt gebeurde op bus 23

De reconstructie
Premier Verhofstadt kondigde een herziening van de wet-Lejeune aan. Burgemeester Janssens noemde de feiten 'afschuwelijk en absoluut ontoelaatbaar'. Kardinaal Danneels loofde 'de moedige daad die de man stelde toen zes jongeren amok maakten op de bus'. Maar wat gebeurde er die zaterdagmiddag Ècht op bus 23? Blijft u vooral rustig zitten.

De avond tevoren heeft Frankrijk Togo verslagen met 2-0.
Dat is aanvankelijk het onderwerp van gesprek als Redouan Seddiki (18) en zijn 16-jarige vrienden Khalid, Abdel en Abakouy de middag van de 24ste juni voor de Karel De Grote Hogeschool in Borgerhout op de bus staan te wachten. De jongens wonen allevier in de buurt.
Net voor de bus eraan komt, krijgen de tieners het gezelschap van twee vrienden: Mohamed A. (22) en Abdeslam T. (20). Abdeslam is de oom van Mohamed, al is hij twee jaar jonger. Mohamed is een Marokkaanse Spanjaard die enkele maanden bij de Antwerpse tak van zijn familie heeft doorgebracht. Volgende week gaat hij terug naar Spanje, maar eerst wil hij nog wat kleren kopen. Dat is ook wat de vijf anderen willen gaan doen: wat rondlopen en shoppen in het stadscentrum. Ze hebben daags tevoren hun laatste examens afgelegd.

De slappe lach
Tussen het Stuivenbergziekenhuis, waar Guido Demoor (54) opstapt, en het Astridplein liggen vier haltes. Het is een rit van iets meer dan een kilometer, die normaal niet langer duurt dan 7 minuten.
De bus zit goed vol. De meeste zitplaatsen zijn ingenomen, enkele mensen staan recht. Abdel, Abakouy, Mohamed en Abdeslam zijn op de achterbank gaan zitten, Redouan zit twee rijen voor hen rechts, Khalid nog een rij daarvoor. Hij zit op gelijke hoogte met Guido Demoor, die aan de overkant links is gaan zitten.
De zes jongens maken lawaai. Te veel lawaai, vindt Demoor. Hij is op weg naar het Centraal Station, waar hij als treinbestuurder een collega zal aflossen aan boord van de Thalys. Hij staat op en roept de jongeren toe: 'Kan dat niet wat stiller?'
Wat nu volgt, is de grootste gemene deler uit het gerechtelijke dossier zoals dat er bij het ter perse gaan van deze Humo voorstond. Niet alles is tot op de seconde helder. De meeste getuigen moeten tegenover de politie erkennen dat ze eigenlijk weinig of niets hebben gemerkt van wat aan 'de moord' - want dat leek het aanvankelijk te zijn - vooraf is gegaan. Zij die wel wat hebben gezien, bevestigen in grote lijnen de versies van de jongeren.
Bus 23 rijdt de Kerkstraat in. EÈn van de zestienjarigen ? Abdel, zo wordt aangenomen ? heeft zich geÎxcuseerd tegenover de boze mijnheer voor hem, maar blijkbaar niet op een manier die in diens oren geloofwaardig klinkt. Demoor kijkt geÎrgerd voor zich uit. De jongens tateren verder, eerst op gedempte toon, gaandeweg weer luider. 'We hadden allemaal de slappe lach,' legt ÈÈn van hen achteraf uit. 'Ik weet al niet meer waarom.'
Guido Demoor draait zich om en wendt zich tot Redouan, de jongen die schuin achter hem zit. Hij is, vindt hij, de luidruchtigste. Hij heft een wijsvinger, wijst in zijn richting en zegt: 'Het moet stoppen. Nu.'
De meeste passagiers kijken voor zich uit. Ze negeren zowel de jongeren als Demoor. EÈn van de jongens begint dierengeluiden voort te brengen. I-a, i-a. De meeste anderen doen mee.
´ Dat was kinderachtig. We hadden dat niet mogen doen, maar die man reageerde ook zo extreem.ª
De bus rijdt nu de Carnotstraat in. Guido Demoor staat recht. Het gebalk moet stoppen, en wel meteen. Hij zwaait opnieuw met z'n wijsvinger naar Redouan, houdt 'm een paar centimeter voor diens neus en roept: 'Het is ook altijd hetzelfde met jullie, Marokkanen!'
Redouan grijpt de vinger vast en duwt die van zich weg.
Zweetdruppels parelen op het voorhoofd van Demoor. Hij begint sneller te ademen. Hij grijpt Redouan bij de keel. De jongen is 1,60 meter groot, Demoor torent een eind boven hem uit. Hij duwt het hoofd van Redouan tegen het raampje van de bus en roept iets dat door sommige getuigen wordt begrepen als: 'Nu z·lde wel zwijgen!'
Redouan zwaait met zijn armen, probeert de man van zich weg te duwen, maar krijgt geen beweging in de twee handen die zijn keel omklemmen. Volgens zijn vrienden loopt hij rood aan en verkeert hij in ademnood.
Een 14-jarig meisje dat ook op de bus zit, schrijft achteraf een gedicht dat zal worden voorgelezen tijdens de uitvaartplechtigheid voor Guido Demoor: 'Lieve mijnheer, ik heb het gezien, ik heb u gezien, ik heb u zien staan, uw armen omhoog, in het midden van de bus, u sloeg niet. Ik zie u staan, u vraagt een beetje stilte, dapper, rechtop in het midden van de bus, met open armen staat u daar. U sloeg niet. Ik heb hen zien slaan.'
Het meisje is ondervraagd door de politie. Nee, ze heeft Guido Demoor niet zien slaan. Wat ze wel heeft gezien, geeft ze toe, is dat Demoor als eerste die ene jongen bij de keel heeft gegrepen.

Trap op de borst
Het hele incident, zo leerde de reconstructie, duurt hooguit enkele seconden.
Redouan Seddiki sist 'help'. Demoor lost zijn greep niet, of toch niet meteen.
Khalid, die voor Redouan zit, staat op en geeft de man een vuistslag op zijn kin. Demoor lost nog altijd niet. Khalid deelt nog een mep uit, iets harder. Nu lost Demoor wel. Hij verliest zijn evenwicht.
(tijdens een verhoor) ´ Hij was mijn vriend aan het wurgen. Ik moest toch ÌÈts doen?ª
EÈn van de jongeren achterin duwt op de alarmknop. De bus stopt, de deuren zwiepen open. Khalid rent als eerste naar buiten, zijn vrienden volgen. Redouan klautert over de gevallen Demoor heen en geeft hem nog een trap op de borst.
Gesteld dat dit een bewuste daad van bruut en zinloos geweld is, gepleegd door een groepje van zes, mag de reactie van ÈÈn van hen op z'n minst merkwaardig worden genoemd. Abakouy blijft gewoon zitten. Niemand lijkt op hem te letten.
(zijn advocaat) ´ Hij zei me dat hij geen reden zag om uit de bus weg te lopen. Het was een kleine schermutseling waar hij zelf niks mee te maken had. Pas bij de volgende halte, het Astridplein, is mijn cliÎnt uitgestapt - daar zijn bijna alle getuigen het over eens.ª
<HUMO> Volgens het parket en de kranten, op maandag, had uw cliÎnt zich mee schuldig gemaakt aan zinloze agressie, aan doodslag zelfs, en was hij samen met de rest van het moordcommando op de vlucht geslagen.
´ Het klopt dat hij zich niet spontaan is gaan aangeven bij de politie. Maar waarom zou hij? Hij had er niets mee te maken. Het is pas achteraf tot hem doorgedrongen dat het incident dat opeens volop in de spotlights stond, zich voor zijn neus had afgespeeld. Geen van de jongeren had enig besef dat die man op de bus overleden was.ª
Volgens de eerste berichten, mede gevoed door het Antwerpse parket, waren de jongeren op de bus onderling 'amok aan het maken' en was Demoor tussenbeide gekomen om 'de gemoederen te bedaren'. Na drie weken onderzoek schiet van die veronderstelling niks meer over. De jongeren maakten geen amok, ze maakten plezier. De reconstructie bevestigde over de hele lijn dat Demoor als eerste geweld heeft gebruikt.

Fight or flight
Wanneer de vijf jongeren iets voor halfvier door de Carnotstraat lopen, leeft Guido Demoor nog. Hij is inmiddels rechtgekrabbeld, maar hij staat te trillen op zijn benen en transpireert hevig. Enkele passagiers wenken chauffeur Marc Standaert. Die brengt de bus tot stilstand aan de voorlopige halte aan het Astridplein, loopt naar achteren en ziet hoe Demoor neerzijgt op een buszetel. Hij en de andere passagiers staren in twee levensloze ogen.
De jongeren kunnen niet geweten hebben dat hun belager het bewustzijn heeft verloren. Ook Abakouy niet: die is aan het Astridplein meteen afgestapt, maar op dat moment stond Demoor nog overeind, zich door zijn gepuf heen beklagend over 'die Marokkanen'.
Volgens het autopsieverslag van wetsdokter Werner Jacobs vertoonde het lichaam van Guido Demoor nauwelijks sporen van fysiek geweld. Er worden twee ecchymosen opgemerkt ? vakjargon voor blauwe plekken: ÈÈn onderaan de kin en ÈÈn net onder de lip. Verder maakt Jacobs melding van 'een gescheurde vingernagel aan de pink'. Van de door Redouan toegebrachte trap in de borststreek is geen enkel spoor of letsel terug te vinden.
Guido Demoor is overleden na een hersenvliesbloeding. Die is, volgens het autopsierapport, het gevolg van het fight or flight-syndroom. Dat is een natuurlijke reflex die de mens in staat van angst of opwinding door een opstoot van adrenaline bijzondere krachten geeft. In het geval van Demoor ging die reflex gepaard met een plotse stijging van de bloeddruk. Het is het soort situatie dat we vooral kennen van diepzeeduikers die in paniek raken.
Het autopsierapport laat er geen twijfel over bestaan: er is geen enkel verband tussen de door de jongeren toegebrachte slagen en de dood van Guido Demoor. Of, zoals ÈÈn van de advocaten van de zes opmerkt: 'De kans is nihil dat iemand hier zal worden veroordeeld voor zelfs maar onvrijwillige doodslag. Om de doodeenvoudige reden dat Demoor zichzelf in een situatie heeft gebracht die hem, helaas, fataal is geworden. Hebben we het alleen over fysieke letsels, dan zou je bijna kunnen stellen dat Redouan Seddiki zwaarder is toegetakeld dan de man die overleden is. Die jongen had wÈl pijn aan zijn nek.'
De onderzoeksrechter beoordeelde het rapport-Jacobs weliswaar als overtuigend, maar wilde graag zekerheid. Er werd een college van experts aan het werk gezet om het hele postmortemonderzoek nog eens over te doen. Het college bestond uit Jacobs zelf, een neuroloog en een urgentiearts. In een eerste tussentijds rapport, dat vorige week donderdag werd overgemaakt aan de onderzoeksrechter, worden de conclusies van Jacobs over de hele lijn bekrachtigd. Hersenvliesbloeding.
Het lÈÈk eerst allemaal ook zo vanzelfsprekend. Een man valt dood op een bus, seconden na een schermutseling met enkele jonge allochtonen, die vervolgens op de vlucht slaan. Dat is wat getuigen zagen gebeuren. Dat is ook wat ze aan het parket vertelden. Een parket dat, al na enkele dagen, stilletjes de kwalificatie 'doodslag' omzette in het minder zwaar wegende 'opzettelijke slagen en verwondingen met de dood tot gevolg'. Maar zelfs die aanklacht is nu al niet meer realistisch.

Het fotoboek
Hadden ze naar Osama bin Laden gezocht, dan was de machtsontplooiing van de Antwerpse politie op maandagavond 26 juni wellicht niet veel minder indrukwekkend geweest. Gewapende agenten trekken met helmen en kogelvrije vesten enkele grauwe huizen in de Veldstraat, de Pothoekstraat en Nikkelstraat binnen.
De moeder van Khalid zegt dat tijdens de raid in haar woning deuren werden ingebeukt en kasten vernield. Een vijf maanden oude baby zou brutaal uit zijn wiegje zijn gehaald. De vader van Abdel zegt dat hij tijdens de huiszoeking klappen heeft gekregen.
De politie laat de pers optekenen dat ze de daders op het spoor is gekomen dankzij het beruchte 'fotoboek', een catalogus met honderden fotootjes van ooit opgepakte jonge criminelen. Een knap staaltje speurwerk, kortom. Waarvoor ook meteen welgemeende felicitaties kwamen van premier Guy Verhofstadt, die niet alleen aankondigt de wet-Lejeune te zullen verstrengen, maar de natie ook kan garanderen dat 'de daders streng zullen worden gestraft'.
(advocaat Mohamed A.) ´ Ik ben benieuwd. Mijn cliÎnt zat op een bus en heeft niks gedaan, behalve weglopen toen er kabaal ontstond. Ziet u ergens een misdrijf? Ik niet.ª
<HUMO> U gaat voor een vrijspraak?
´ Wat wilt u dat ik zeg? Deze zaak is buiten alle proporties opgeblazen. Toen mijn cliÎnt na een paar dagen besefte dat de zaak waar de media het over hadden, hetzelfde was als het incident waar hij getuige van was geweest, is hij zelf naar de politie gestapt.ª
<HUMO> Hij is zelf naar de politie gegaan?
´ Zo waar als ik hier zit.
ª Ik snap niet waar ze het allemaal halen: doorgedreven speurwerk, albums met foto's van bekende criminelen... Mijn cliÎnt is een Spanjaard: hoe kan zijn foto dan in zo'n album terechtkomen? Hij is nog nooit in aanraking gekomen met het gerecht - niet hier, niet in Spanje.ª
Het doorgedreven speurwerk kwam hierop neer dat Mohamed - en na hem nog een andere jongere - zich op maandagmiddag aanbood bij de politie en uitlegde wie de vier anderen waren. Pas toen kwam de antiterreureenheid in actie.

'Ze lijken zo op elkaar'
Op 4 juli, na tien dagen voorarrest, laat de raadkamer Mohamed A. en Abdeslam T. gaan. Het Antwerpse parket tekent niet eens beroep aan. Abdeslam T. is voor 66 procent verstandelijk gehandicapt. Hij beseft amper wat hem is overkomen.
Abakouy wordt op vrijdag 7 juli, na bijna twee weken voorarrest, vrijgelaten uit de gesloten instelling van Everberg. Speciaal voor hem belegt de jeugdrechter (die in eerste instantie beslist had dat hij een volle maand lang moest worden opgesloten) een bijzondere zitting, zodat de jongen nog voor het weekend terug naar huis kan.
Op 10 juli laat de jeugdrechter ook Abdel gaan. De onderzoeksrechter moet erkennen dat die ene getuige die hem voor Khalid aanzag, zich had vergist ('ze lijken ook allemaal op elkaar').
Redouan heeft bekend Demoor te hebben geschopt - 'maar niet hard'. Khalid heeft bekend dat hij twee meppen heeft toegebracht. De ÈÈn zit in een gesloten instelling, de ander in de gevangenis, maar wellicht ook niet meer voor lang.
In enkele interviews legde buschauffeur Marc Standaert uit dat hij de jongelui achteraan had zien instappen en dat ze geen ticketje hadden gekocht: 'Het waren ook nog eens zwartrijders.' Ook dat beeld lijkt lichtelijk vertekend te zijn: Redouan, Khalid, Abdel en Abakouy schermden tijdens hun ondervragingen met hun schoolabonnementen op De Lijn. De twee anderen, Abdeslam en Mohamed, reden wel zwart.
´ Op dat punt pleit mijn cliÎnt schuldig.ª

Dreigbrieven
In de dagen na het dodelijke incident op bus 23 had ex-wereldkampioene thaiboksen Daniella Somers wat uit te leggen. Abdel is al jaren lid van haar boksclub The Bulldogs. GeÔnterpelleerd door Gazet van Antwerpen typeerde Somers hem als een watje: 'Als we duo's vormden en er was een man te veel, die dan alleen moest trainen met de bokszak, was hij daar gewoonlijk kandidaat voor.' Somers moest ook rekenschap afleggen in De Standaard. Ze zei diep teleurgesteld te zijn in haar leerling: 'Zelfs wanneer hij niet geslagen heeft... hij is blijkbaar toch ook niet tussenbeide gekomen.'
Sinds 1 september is de wet heel strikt. Namen of foto's van bij rechtszaken betrokken minderjarigen mogen niet meer in de krant. Dat was dan buiten Bart Debie gerekend. De gewezen Antwerpse politiecommissaris en 'veiligheidsadviseur' van het Vlaams Belang, die straks zelf voor de rechter moet verschijnen wegens een reeks racistische gewelddelicten, zwierde de volledige naam van Abdel op zijn website. Hij zette er ook een wazig fotootje bij en een tekstje: 'Over Abdel (...) valt nog wel iets te zeggen. Wie een beetje zoekt, ontdekt dat Abdel (...) een getalenteerd thaibokser is in de club van wereldkampioen Daniella Somers. Somers - CD&V-kandidaat in Brecht bij de komende verkiezingen - zit duidelijk verveeld met deze zaak.'
Abdel was de tweede jongen die zich op maandag 26 juni spontaan aanbood bij de politie. Eerder die dag had hij zich in het Sint-Vincentiusziekenhuis laten verzorgen voor maagklachten. Hij had twee dagen lang op radio en televisie horen melden dat de politie op zoek was naar een zeskoppig moordcommando. 'Ik ben niet eerder gekomen,' zei Abdel, 'omdat ik gewoon ziek was van de schrik.'
(advocaat Abdel) ´ Ik ben kort na de arrestatie van mijn cliÎnt op het VRT-journaal gaan uitleggen dat hij met die hele zaak niks te maken heeft. Hij zat toevallig met zijn vrienden op die bus en heeft niks gedaan.
ª Een dag nadat ik op tv verschenen was, zat er zo'n kras op mijn auto. Iemand die toevallig met een sleutel of een ander scherp voorwerp voorbij is gelopen. Ik heb ook een paar dreigbrieven ontvangen. In ÈÈn ervan stond: 'Gij lafaard, dat ge u door die smeerlappen laat verplichten om hen te verdedigen.' Ik heb zo mijn vermoeden waar die kras vandaan komt. Ik denk niet dat dat het werk is van allochtone jongeren.
ª Laatst sta ik in mijn krantenwinkel. Zegt de uitbater: 'Er wordt nogal veel geklapt over u, de laatste tijd. De mensen vinden u niet meer sympathiek.'ª
<HUMO> Ook uw cliÎnt is inmiddels alweer vrij.
´ Ik heb daar weinig of niks voor moeten doen. Gewoon het onderzoek afwachten.ª
Abdel en Abakouy, allebei minderjarig, kregen van de jeugdrechter strikte voorwaarden opgelegd. Ze mogen na vijf uur 's avonds hun huis niet meer uit, en ze moeten zich onderwerpen aan 'een aangepaste opvoedkundige begeleiding'.
´ Het blijft natuurlijk wel zo dat Guido Demoor waarschijnlijk nog zou leven als hij die middag niet op die bus was gestapt. En het is ook zo dat lijn 23 geen al te beste reputatie heeft. Sommige jongeren uit bepaalde wijken beschouwen die bus echt als hun territorium, het incident van die dag was beslist niet het enige.
ª Als een volwassene voor een raadkamer verschijnt, vraagt de rechter zich alleen af of er aanwijzingen van schuld zijn. Een jeugdrechter kan de zaak breder bekijken. In het geval van mijn cliÎnt heeft de jeugdrechter geoordeeld dat er wat ondernomen moet worden tegen het asociale gedrag van deze jongeren. Wij kunnen daar inkomen.ª
<HUMO> Uw cliÎnt heeft niks misdaan, maar wordt toch gestraft?
´ Het zit meer in de sfeer van: 'Nu ga je je maar eens leren gedragen.' Naar andere passagiers zitten joelen op een bus, dat hoort niet.ª
Maar wie was op bus 23 Zidane en wie Materazzi?
Anders dan premier Verhofstadt suggereerde, was geen van de zes jongeren ooit vervroegd vrijgekomen dankzij de wet-Lejeune: geen van hen zat ooit in de gevangenis. Drie van de zes, dat klopt wel, waren al eens met politie of gerecht in contact gekomen wegens vechtpartijen of kleine diefstallen.
Redouan Seddiki heeft het meest opmerkelijke gerechtelijke verleden van de zes. Hij werd er vorige zomer, in de nasleep van de rellen in Parijs, van beticht dat hij in Antwerpen een molotovcocktail naar een auto zou hebben proberen te gooien. Slachtoffers maakte het tuig niet, tenzij Seddiki zelf: het ding ontvlamde in zijn hand en hij liep brandwonden op. De zaak werd geseponeerd: het werd nooit bewezen dat Seddiki de brandbom had gegooid.

Aderverkalking
Na de dood van Guido Demoor ging een kleine ACOD-delegatie bij De Lijn rouwbetuigingen overbrengen bij de weduwe. In de woning zag de vakbondsdelegatie een kast vol boeken over het Vlaams Legioen en het Derde Rijk en enkele wimpels van de extreem-rechtse groep Voorpost, sinds jaar en dag de knokploeg van het Vlaams Belang. Tegenover de speurders legde de weduwe uit dat haar man 'een heel aparte kijk had op de vreemdelingenproblematiek, zonder daarmee te zeggen dat hij een racist zou zijn'.
Het college van experts levert wellicht deze week een nieuw en definitief rapport af over de dood van Guido Demoor. Vorige week donderdag nam de kamer van inbeschuldigingstelling kennis van een voorlopig verslag.
´ Uit dat tweede, aanvullende rapport blijkt dat het slachtoffer een bijzonder zwakke gezondheid had. Hij leed aan aderverkalking. Uit het rapport is bijna woordelijk op te maken dat, als Guido Demoor die middag zijn bus had gemist en hij er achteraan was gaan rennen, hem dat net zo goed fataal had kunnen worden.ª
De jongeren die zijn vrijgelaten, kregen van hun rechters een bijkomende, zeer strikte voorwaarde opgelegd: het werd ze uitdrukkelijk verboden te praten met de media.
Raadsel van de week: waarom?

Douglas De Coninck

Lijnrecht Tegen Racisme
Werknemerscomité tegen racisme van de personeelsleden bij de VVM / De Lijn Antwerpen
contacteer ons: Vorige Artikels NIEUWSBRIEF nr5 Juni 2006 De tweede rit van Lijn 12 Oostenrijkers zakken in immigratietest Nadenkertje: Zeg het eens anders de stille mars van 26 mei in Antwerpen Kosova 1 haalt het van de Hobokense collega?s 26 MEI ? STILLE OPTOCHT Project op de werkvloer. Voorwoord Nieuwsbrief 4 / voorjaar 2006 De trendsetters Objectief Links OBJECTIEF website OBJECTIEF lid worden OBJECTIEF publicaties	vrijdag, augustus 04, 2006 De dood van Guido Demoor: wat er echt gebeurde op bus 23 Beste collega?s De gebeurtenissen op de lijn 23 hebben ons allen diep getroffen en hebben heel wat reacties uitgelokt. We denken dat bijgaande informatie uit Humo van 18 juli ll. kan bijdragen aan het debat over deze gebeurtenis binnen de werknemersgroep. Daarom vonden we het nuttig dit artikel zo ruim mogelijk te verspreiden. We zijn de auteur van het artikel dan ook dankbaar dat hij ons de toestemming gaf om dit artikel onder de werknemers te verspreiden. Uw reacties zijn zoals steeds bijzonder welkom. Lijnrecht tegen Racisme De dood van Guido Demoor: wat er echt gebeurde op bus 23 De reconstructie Premier Verhofstadt kondigde een herziening van de wet-Lejeune aan. Burgemeester Janssens noemde de feiten 'afschuwelijk en absoluut ontoelaatbaar'. Kardinaal Danneels loofde 'de moedige daad die de man stelde toen zes jongeren amok maakten op de bus'. Maar wat gebeurde er die zaterdagmiddag Ècht op bus 23? Blijft u vooral rustig zitten. De avond tevoren heeft Frankrijk Togo verslagen met 2-0. Dat is aanvankelijk het onderwerp van gesprek als Redouan Seddiki (18) en zijn 16-jarige vrienden Khalid, Abdel en Abakouy de middag van de 24ste juni voor de Karel De Grote Hogeschool in Borgerhout op de bus staan te wachten. De jongens wonen allevier in de buurt. Net voor de bus eraan komt, krijgen de tieners het gezelschap van twee vrienden: Mohamed A. (22) en Abdeslam T. (20). Abdeslam is de oom van Mohamed, al is hij twee jaar jonger. Mohamed is een Marokkaanse Spanjaard die enkele maanden bij de Antwerpse tak van zijn familie heeft doorgebracht. Volgende week gaat hij terug naar Spanje, maar eerst wil hij nog wat kleren kopen. Dat is ook wat de vijf anderen willen gaan doen: wat rondlopen en shoppen in het stadscentrum. Ze hebben daags tevoren hun laatste examens afgelegd. De slappe lach Tussen het Stuivenbergziekenhuis, waar Guido Demoor (54) opstapt, en het Astridplein liggen vier haltes. Het is een rit van iets meer dan een kilometer, die normaal niet langer duurt dan 7 minuten. De bus zit goed vol. De meeste zitplaatsen zijn ingenomen, enkele mensen staan recht. Abdel, Abakouy, Mohamed en Abdeslam zijn op de achterbank gaan zitten, Redouan zit twee rijen voor hen rechts, Khalid nog een rij daarvoor. Hij zit op gelijke hoogte met Guido Demoor, die aan de overkant links is gaan zitten. De zes jongens maken lawaai. Te veel lawaai, vindt Demoor. Hij is op weg naar het Centraal Station, waar hij als treinbestuurder een collega zal aflossen aan boord van de Thalys. Hij staat op en roept de jongeren toe: 'Kan dat niet wat stiller?' Wat nu volgt, is de grootste gemene deler uit het gerechtelijke dossier zoals dat er bij het ter perse gaan van deze Humo voorstond. Niet alles is tot op de seconde helder. De meeste getuigen moeten tegenover de politie erkennen dat ze eigenlijk weinig of niets hebben gemerkt van wat aan 'de moord' - want dat leek het aanvankelijk te zijn - vooraf is gegaan. Zij die wel wat hebben gezien, bevestigen in grote lijnen de versies van de jongeren. Bus 23 rijdt de Kerkstraat in. EÈn van de zestienjarigen ? Abdel, zo wordt aangenomen ? heeft zich geÎxcuseerd tegenover de boze mijnheer voor hem, maar blijkbaar niet op een manier die in diens oren geloofwaardig klinkt. Demoor kijkt geÎrgerd voor zich uit. De jongens tateren verder, eerst op gedempte toon, gaandeweg weer luider. 'We hadden allemaal de slappe lach,' legt ÈÈn van hen achteraf uit. 'Ik weet al niet meer waarom.' Guido Demoor draait zich om en wendt zich tot Redouan, de jongen die schuin achter hem zit. Hij is, vindt hij, de luidruchtigste. Hij heft een wijsvinger, wijst in zijn richting en zegt: 'Het moet stoppen. Nu.' De meeste passagiers kijken voor zich uit. Ze negeren zowel de jongeren als Demoor. EÈn van de jongens begint dierengeluiden voort te brengen. I-a, i-a. De meeste anderen doen mee. ´ Dat was kinderachtig. We hadden dat niet mogen doen, maar die man reageerde ook zo extreem.ª De bus rijdt nu de Carnotstraat in. Guido Demoor staat recht. Het gebalk moet stoppen, en wel meteen. Hij zwaait opnieuw met z'n wijsvinger naar Redouan, houdt 'm een paar centimeter voor diens neus en roept: 'Het is ook altijd hetzelfde met jullie, Marokkanen!' Redouan grijpt de vinger vast en duwt die van zich weg. Zweetdruppels parelen op het voorhoofd van Demoor. Hij begint sneller te ademen. Hij grijpt Redouan bij de keel. De jongen is 1,60 meter groot, Demoor torent een eind boven hem uit. Hij duwt het hoofd van Redouan tegen het raampje van de bus en roept iets dat door sommige getuigen wordt begrepen als: 'Nu z·lde wel zwijgen!' Redouan zwaait met zijn armen, probeert de man van zich weg te duwen, maar krijgt geen beweging in de twee handen die zijn keel omklemmen. Volgens zijn vrienden loopt hij rood aan en verkeert hij in ademnood. Een 14-jarig meisje dat ook op de bus zit, schrijft achteraf een gedicht dat zal worden voorgelezen tijdens de uitvaartplechtigheid voor Guido Demoor: 'Lieve mijnheer, ik heb het gezien, ik heb u gezien, ik heb u zien staan, uw armen omhoog, in het midden van de bus, u sloeg niet. Ik zie u staan, u vraagt een beetje stilte, dapper, rechtop in het midden van de bus, met open armen staat u daar. U sloeg niet. Ik heb hen zien slaan.' Het meisje is ondervraagd door de politie. Nee, ze heeft Guido Demoor niet zien slaan. Wat ze wel heeft gezien, geeft ze toe, is dat Demoor als eerste die ene jongen bij de keel heeft gegrepen. Trap op de borst Het hele incident, zo leerde de reconstructie, duurt hooguit enkele seconden. Redouan Seddiki sist 'help'. Demoor lost zijn greep niet, of toch niet meteen. Khalid, die voor Redouan zit, staat op en geeft de man een vuistslag op zijn kin. Demoor lost nog altijd niet. Khalid deelt nog een mep uit, iets harder. Nu lost Demoor wel. Hij verliest zijn evenwicht. (tijdens een verhoor) ´ Hij was mijn vriend aan het wurgen. Ik moest toch ÌÈts doen?ª EÈn van de jongeren achterin duwt op de alarmknop. De bus stopt, de deuren zwiepen open. Khalid rent als eerste naar buiten, zijn vrienden volgen. Redouan klautert over de gevallen Demoor heen en geeft hem nog een trap op de borst. Gesteld dat dit een bewuste daad van bruut en zinloos geweld is, gepleegd door een groepje van zes, mag de reactie van ÈÈn van hen op z'n minst merkwaardig worden genoemd. Abakouy blijft gewoon zitten. Niemand lijkt op hem te letten. (zijn advocaat) ´ Hij zei me dat hij geen reden zag om uit de bus weg te lopen. Het was een kleine schermutseling waar hij zelf niks mee te maken had. Pas bij de volgende halte, het Astridplein, is mijn cliÎnt uitgestapt - daar zijn bijna alle getuigen het over eens.ª <HUMO> Volgens het parket en de kranten, op maandag, had uw cliÎnt zich mee schuldig gemaakt aan zinloze agressie, aan doodslag zelfs, en was hij samen met de rest van het moordcommando op de vlucht geslagen. ´ Het klopt dat hij zich niet spontaan is gaan aangeven bij de politie. Maar waarom zou hij? Hij had er niets mee te maken. Het is pas achteraf tot hem doorgedrongen dat het incident dat opeens volop in de spotlights stond, zich voor zijn neus had afgespeeld. Geen van de jongeren had enig besef dat die man op de bus overleden was.ª Volgens de eerste berichten, mede gevoed door het Antwerpse parket, waren de jongeren op de bus onderling 'amok aan het maken' en was Demoor tussenbeide gekomen om 'de gemoederen te bedaren'. Na drie weken onderzoek schiet van die veronderstelling niks meer over. De jongeren maakten geen amok, ze maakten plezier. De reconstructie bevestigde over de hele lijn dat Demoor als eerste geweld heeft gebruikt. Fight or flight Wanneer de vijf jongeren iets voor halfvier door de Carnotstraat lopen, leeft Guido Demoor nog. Hij is inmiddels rechtgekrabbeld, maar hij staat te trillen op zijn benen en transpireert hevig. Enkele passagiers wenken chauffeur Marc Standaert. Die brengt de bus tot stilstand aan de voorlopige halte aan het Astridplein, loopt naar achteren en ziet hoe Demoor neerzijgt op een buszetel. Hij en de andere passagiers staren in twee levensloze ogen. De jongeren kunnen niet geweten hebben dat hun belager het bewustzijn heeft verloren. Ook Abakouy niet: die is aan het Astridplein meteen afgestapt, maar op dat moment stond Demoor nog overeind, zich door zijn gepuf heen beklagend over 'die Marokkanen'. Volgens het autopsieverslag van wetsdokter Werner Jacobs vertoonde het lichaam van Guido Demoor nauwelijks sporen van fysiek geweld. Er worden twee ecchymosen opgemerkt ? vakjargon voor blauwe plekken: ÈÈn onderaan de kin en ÈÈn net onder de lip. Verder maakt Jacobs melding van 'een gescheurde vingernagel aan de pink'. Van de door Redouan toegebrachte trap in de borststreek is geen enkel spoor of letsel terug te vinden. Guido Demoor is overleden na een hersenvliesbloeding. Die is, volgens het autopsierapport, het gevolg van het fight or flight-syndroom. Dat is een natuurlijke reflex die de mens in staat van angst of opwinding door een opstoot van adrenaline bijzondere krachten geeft. In het geval van Demoor ging die reflex gepaard met een plotse stijging van de bloeddruk. Het is het soort situatie dat we vooral kennen van diepzeeduikers die in paniek raken. Het autopsierapport laat er geen twijfel over bestaan: er is geen enkel verband tussen de door de jongeren toegebrachte slagen en de dood van Guido Demoor. Of, zoals ÈÈn van de advocaten van de zes opmerkt: 'De kans is nihil dat iemand hier zal worden veroordeeld voor zelfs maar onvrijwillige doodslag. Om de doodeenvoudige reden dat Demoor zichzelf in een situatie heeft gebracht die hem, helaas, fataal is geworden. Hebben we het alleen over fysieke letsels, dan zou je bijna kunnen stellen dat Redouan Seddiki zwaarder is toegetakeld dan de man die overleden is. Die jongen had wÈl pijn aan zijn nek.' De onderzoeksrechter beoordeelde het rapport-Jacobs weliswaar als overtuigend, maar wilde graag zekerheid. Er werd een college van experts aan het werk gezet om het hele postmortemonderzoek nog eens over te doen. Het college bestond uit Jacobs zelf, een neuroloog en een urgentiearts. In een eerste tussentijds rapport, dat vorige week donderdag werd overgemaakt aan de onderzoeksrechter, worden de conclusies van Jacobs over de hele lijn bekrachtigd. Hersenvliesbloeding. Het lÈÈk eerst allemaal ook zo vanzelfsprekend. Een man valt dood op een bus, seconden na een schermutseling met enkele jonge allochtonen, die vervolgens op de vlucht slaan. Dat is wat getuigen zagen gebeuren. Dat is ook wat ze aan het parket vertelden. Een parket dat, al na enkele dagen, stilletjes de kwalificatie 'doodslag' omzette in het minder zwaar wegende 'opzettelijke slagen en verwondingen met de dood tot gevolg'. Maar zelfs die aanklacht is nu al niet meer realistisch. Het fotoboek Hadden ze naar Osama bin Laden gezocht, dan was de machtsontplooiing van de Antwerpse politie op maandagavond 26 juni wellicht niet veel minder indrukwekkend geweest. Gewapende agenten trekken met helmen en kogelvrije vesten enkele grauwe huizen in de Veldstraat, de Pothoekstraat en Nikkelstraat binnen. De moeder van Khalid zegt dat tijdens de raid in haar woning deuren werden ingebeukt en kasten vernield. Een vijf maanden oude baby zou brutaal uit zijn wiegje zijn gehaald. De vader van Abdel zegt dat hij tijdens de huiszoeking klappen heeft gekregen. De politie laat de pers optekenen dat ze de daders op het spoor is gekomen dankzij het beruchte 'fotoboek', een catalogus met honderden fotootjes van ooit opgepakte jonge criminelen. Een knap staaltje speurwerk, kortom. Waarvoor ook meteen welgemeende felicitaties kwamen van premier Guy Verhofstadt, die niet alleen aankondigt de wet-Lejeune te zullen verstrengen, maar de natie ook kan garanderen dat 'de daders streng zullen worden gestraft'. (advocaat Mohamed A.) ´ Ik ben benieuwd. Mijn cliÎnt zat op een bus en heeft niks gedaan, behalve weglopen toen er kabaal ontstond. Ziet u ergens een misdrijf? Ik niet.ª <HUMO> U gaat voor een vrijspraak? ´ Wat wilt u dat ik zeg? Deze zaak is buiten alle proporties opgeblazen. Toen mijn cliÎnt na een paar dagen besefte dat de zaak waar de media het over hadden, hetzelfde was als het incident waar hij getuige van was geweest, is hij zelf naar de politie gestapt.ª <HUMO> Hij is zelf naar de politie gegaan? ´ Zo waar als ik hier zit. ª Ik snap niet waar ze het allemaal halen: doorgedreven speurwerk, albums met foto's van bekende criminelen... Mijn cliÎnt is een Spanjaard: hoe kan zijn foto dan in zo'n album terechtkomen? Hij is nog nooit in aanraking gekomen met het gerecht - niet hier, niet in Spanje.ª Het doorgedreven speurwerk kwam hierop neer dat Mohamed - en na hem nog een andere jongere - zich op maandagmiddag aanbood bij de politie en uitlegde wie de vier anderen waren. Pas toen kwam de antiterreureenheid in actie. 'Ze lijken zo op elkaar' Op 4 juli, na tien dagen voorarrest, laat de raadkamer Mohamed A. en Abdeslam T. gaan. Het Antwerpse parket tekent niet eens beroep aan. Abdeslam T. is voor 66 procent verstandelijk gehandicapt. Hij beseft amper wat hem is overkomen. Abakouy wordt op vrijdag 7 juli, na bijna twee weken voorarrest, vrijgelaten uit de gesloten instelling van Everberg. Speciaal voor hem belegt de jeugdrechter (die in eerste instantie beslist had dat hij een volle maand lang moest worden opgesloten) een bijzondere zitting, zodat de jongen nog voor het weekend terug naar huis kan. Op 10 juli laat de jeugdrechter ook Abdel gaan. De onderzoeksrechter moet erkennen dat die ene getuige die hem voor Khalid aanzag, zich had vergist ('ze lijken ook allemaal op elkaar'). Redouan heeft bekend Demoor te hebben geschopt - 'maar niet hard'. Khalid heeft bekend dat hij twee meppen heeft toegebracht. De ÈÈn zit in een gesloten instelling, de ander in de gevangenis, maar wellicht ook niet meer voor lang. In enkele interviews legde buschauffeur Marc Standaert uit dat hij de jongelui achteraan had zien instappen en dat ze geen ticketje hadden gekocht: 'Het waren ook nog eens zwartrijders.' Ook dat beeld lijkt lichtelijk vertekend te zijn: Redouan, Khalid, Abdel en Abakouy schermden tijdens hun ondervragingen met hun schoolabonnementen op De Lijn. De twee anderen, Abdeslam en Mohamed, reden wel zwart. ´ Op dat punt pleit mijn cliÎnt schuldig.ª Dreigbrieven In de dagen na het dodelijke incident op bus 23 had ex-wereldkampioene thaiboksen Daniella Somers wat uit te leggen. Abdel is al jaren lid van haar boksclub The Bulldogs. GeÔnterpelleerd door Gazet van Antwerpen typeerde Somers hem als een watje: 'Als we duo's vormden en er was een man te veel, die dan alleen moest trainen met de bokszak, was hij daar gewoonlijk kandidaat voor.' Somers moest ook rekenschap afleggen in De Standaard. Ze zei diep teleurgesteld te zijn in haar leerling: 'Zelfs wanneer hij niet geslagen heeft... hij is blijkbaar toch ook niet tussenbeide gekomen.' Sinds 1 september is de wet heel strikt. Namen of foto's van bij rechtszaken betrokken minderjarigen mogen niet meer in de krant. Dat was dan buiten Bart Debie gerekend. De gewezen Antwerpse politiecommissaris en 'veiligheidsadviseur' van het Vlaams Belang, die straks zelf voor de rechter moet verschijnen wegens een reeks racistische gewelddelicten, zwierde de volledige naam van Abdel op zijn website. Hij zette er ook een wazig fotootje bij en een tekstje: 'Over Abdel (...) valt nog wel iets te zeggen. Wie een beetje zoekt, ontdekt dat Abdel (...) een getalenteerd thaibokser is in de club van wereldkampioen Daniella Somers. Somers - CD&V-kandidaat in Brecht bij de komende verkiezingen - zit duidelijk verveeld met deze zaak.' Abdel was de tweede jongen die zich op maandag 26 juni spontaan aanbood bij de politie. Eerder die dag had hij zich in het Sint-Vincentiusziekenhuis laten verzorgen voor maagklachten. Hij had twee dagen lang op radio en televisie horen melden dat de politie op zoek was naar een zeskoppig moordcommando. 'Ik ben niet eerder gekomen,' zei Abdel, 'omdat ik gewoon ziek was van de schrik.' (advocaat Abdel) ´ Ik ben kort na de arrestatie van mijn cliÎnt op het VRT-journaal gaan uitleggen dat hij met die hele zaak niks te maken heeft. Hij zat toevallig met zijn vrienden op die bus en heeft niks gedaan. ª Een dag nadat ik op tv verschenen was, zat er zo'n kras op mijn auto. Iemand die toevallig met een sleutel of een ander scherp voorwerp voorbij is gelopen. Ik heb ook een paar dreigbrieven ontvangen. In ÈÈn ervan stond: 'Gij lafaard, dat ge u door die smeerlappen laat verplichten om hen te verdedigen.' Ik heb zo mijn vermoeden waar die kras vandaan komt. Ik denk niet dat dat het werk is van allochtone jongeren. ª Laatst sta ik in mijn krantenwinkel. Zegt de uitbater: 'Er wordt nogal veel geklapt over u, de laatste tijd. De mensen vinden u niet meer sympathiek.'ª <HUMO> Ook uw cliÎnt is inmiddels alweer vrij. ´ Ik heb daar weinig of niks voor moeten doen. Gewoon het onderzoek afwachten.ª Abdel en Abakouy, allebei minderjarig, kregen van de jeugdrechter strikte voorwaarden opgelegd. Ze mogen na vijf uur 's avonds hun huis niet meer uit, en ze moeten zich onderwerpen aan 'een aangepaste opvoedkundige begeleiding'. ´ Het blijft natuurlijk wel zo dat Guido Demoor waarschijnlijk nog zou leven als hij die middag niet op die bus was gestapt. En het is ook zo dat lijn 23 geen al te beste reputatie heeft. Sommige jongeren uit bepaalde wijken beschouwen die bus echt als hun territorium, het incident van die dag was beslist niet het enige. ª Als een volwassene voor een raadkamer verschijnt, vraagt de rechter zich alleen af of er aanwijzingen van schuld zijn. Een jeugdrechter kan de zaak breder bekijken. In het geval van mijn cliÎnt heeft de jeugdrechter geoordeeld dat er wat ondernomen moet worden tegen het asociale gedrag van deze jongeren. Wij kunnen daar inkomen.ª <HUMO> Uw cliÎnt heeft niks misdaan, maar wordt toch gestraft? ´ Het zit meer in de sfeer van: 'Nu ga je je maar eens leren gedragen.' Naar andere passagiers zitten joelen op een bus, dat hoort niet.ª Maar wie was op bus 23 Zidane en wie Materazzi? Anders dan premier Verhofstadt suggereerde, was geen van de zes jongeren ooit vervroegd vrijgekomen dankzij de wet-Lejeune: geen van hen zat ooit in de gevangenis. Drie van de zes, dat klopt wel, waren al eens met politie of gerecht in contact gekomen wegens vechtpartijen of kleine diefstallen. Redouan Seddiki heeft het meest opmerkelijke gerechtelijke verleden van de zes. Hij werd er vorige zomer, in de nasleep van de rellen in Parijs, van beticht dat hij in Antwerpen een molotovcocktail naar een auto zou hebben proberen te gooien. Slachtoffers maakte het tuig niet, tenzij Seddiki zelf: het ding ontvlamde in zijn hand en hij liep brandwonden op. De zaak werd geseponeerd: het werd nooit bewezen dat Seddiki de brandbom had gegooid. Aderverkalking Na de dood van Guido Demoor ging een kleine ACOD-delegatie bij De Lijn rouwbetuigingen overbrengen bij de weduwe. In de woning zag de vakbondsdelegatie een kast vol boeken over het Vlaams Legioen en het Derde Rijk en enkele wimpels van de extreem-rechtse groep Voorpost, sinds jaar en dag de knokploeg van het Vlaams Belang. Tegenover de speurders legde de weduwe uit dat haar man 'een heel aparte kijk had op de vreemdelingenproblematiek, zonder daarmee te zeggen dat hij een racist zou zijn'. Het college van experts levert wellicht deze week een nieuw en definitief rapport af over de dood van Guido Demoor. Vorige week donderdag nam de kamer van inbeschuldigingstelling kennis van een voorlopig verslag. ´ Uit dat tweede, aanvullende rapport blijkt dat het slachtoffer een bijzonder zwakke gezondheid had. Hij leed aan aderverkalking. Uit het rapport is bijna woordelijk op te maken dat, als Guido Demoor die middag zijn bus had gemist en hij er achteraan was gaan rennen, hem dat net zo goed fataal had kunnen worden.ª De jongeren die zijn vrijgelaten, kregen van hun rechters een bijkomende, zeer strikte voorwaarde opgelegd: het werd ze uitdrukkelijk verboden te praten met de media. Raadsel van de week: waarom? Douglas De Coninck link \| gepost door LIJNRECHT op 4.8.06 \| 0 Commentaar: Wil je eenEen reactie posten? Terug naar startpagina
powered by Blogger \| design door mela

0 Commentaar: