Project Tram 12

'Tram 12' was een project in opdracht van diverse preventiediensten van de stad Antwerpen, De Lijn centrale controle en Lijnspotting.
Hieronder laten we zowel de uitvoerder, Jan Van Dijck van Doed?skad?n vzw, als een deelnemende chauffeur aan het woord. Omwille van plaatsgebrek gaat het in beide gevallen om ingekorte stukken.

De uitvoerder:
Voor mij was het doel van het project: elke tramrit op dat deeltraject van lijn 12 voor alle betrokkenen zo aangenaam mogelijk te maken. Dat betekent dat alle partners op ??n of andere manier betrokken moesten worden.
De leerlingen waren betrokken via hun school. De drie scholen waren vrij snel bereid om aan dit project deel te nemen. Bovendien waren de leerlingen die aan het project meewerkten representatief voor wat er zich op de tram afspeelt.
Ook een vertegenwoordiging van de Lijnspotters en een controleur hebben alle stappen in dit project begeleid.
De chauffeurs van lijn 12 zijn in het project mee ingestapt na mijn contacten met de vakbonden tijdens de trefdag van "Lijnrecht tegen racisme" van 26 maart.
Tijdens de interviews die we afgenomen hebben op de tram met andere gebruikers hebben de jongeren gemerkt dat de meeste mensen zich inderdaad storen aan ongepast gedrag van leerlingen maar dat de tolerantie van de meeste ondervraagden ook wel vrij hoog is. Als storend gedrag wordt meestal verstaan: (speel)vechten op de tram, andere vechtpartijen en de deuren openhouden of andere "trucs" die het verder rijden belemmert.

Meer controles, strengere aanpak en respect
Tijdens tussentijdse gesprekken en de radiodebatten is geregeld gebleken dat zowel jongeren als volwassenen vragende partij zijn om meer controles in te voeren, een strengere aanpak en meer wederzijds respect. Respect bekom je volgens hen door de mensen te kennen en vriendelijk tegen mekaar te zijn.
Als projectuitvoerder heb ik vooral geleerd dat indien alle betrokkenen de kans krijgen om met elkaar in dialoog te treden, er al heel veel opgelost wordt.
De Lijnspotters gaan geregeld op bezoek in de scholen en ondervinden daar hun voordeel van. De controleur merkt een grote verandering in de reacties tegenover hem, vooral aan de terminus.De chauffeurs waar we mee samengewerkt hebben, genoten van de contacten met de jongeren omdat ze "hun zeg" hebben kunnen doen.
En de leerlingen? Je moet al een hele straffe zijn om het kieken uit te hangen bij iemand die je kent.

Jan Van Dijck
==============================

De chauffeur:

Toen bekend werd dat er, in samenwerking met de Koning Boudewijnstichting een project rond de problemen op tramlijn 12 op het getouw gezet werd, was ik meteen geboeid en meldde ik me aan om hieraan mee te werken.
Er werden verschillende activiteiten georganiseerd met alle betrokkenen: leerlingen en personeel van een aantal probleemscholen, centrale controle, lijnspotters en chauffeurs.
Alle deelnemers praatten ongeremd over hun ervaringen, problemen, frustraties en reikten zelfbedachte oplossingen aan. Beginnend met kleine probleempjes (om het ijs te breken) kwamen we stilaan tot de ware ergernissen en de diepliggende oorzaken en gevolgen. Het jonge volkje verdedigde zich dapper en probeerde alles vooral wat te minimaliseren en te ontkennen.
Het was opvallend hoe heel wat leerlingen zich zelf van geen kwaad bewust zijn. Ze hebben het gevoel een hele dag tegen hun zin op school 'opgesloten' te zitten en dat moet afgereageerd worden zodra ze de schoolpoort verlaten. Helaas is dat op de tram of de bus voor die jongeren die gebruik maken van het openbaar vervoer.
Opmerkelijk ook hoe de mentaliteit verschilt tussen de scholen onderling. Een leerling van Don Bosco heeft een duidelijkere waardeschaal meegekregen. Zij weten wel dat ze kattenkwaad uithalen, maar ze zijn zich ook duidelijk bewust van de storende gevolgen ervan. Op scholen met een overwegend migrantenpopulatie blijkt er echter een probleem met normen en waarden. Deze jongeren krijgen weinig kansen om echt te integreren: als meer dan 90 % van je klasgroep zelf de plaatselijke gebruiken, taal en waarden niet of nauwelijks kent, kan dat ook moeilijk. Zo ontstaat stilaan een aparte leefwereld met eigen wetten, normen en waarden. Ook buitenschools engagement, sportactiviteiten en verenigingsleven zijn bij deze bevolkingsgroepen zeldzaam. Hierdoor ontstaat storend rondhanggedrag waarvan ook tijdens weekends en buiten schooluren op onze trams soms de gevolgen voelbaar zijn.
Kortom: het lijkt mij zeker geen slechte investering om deze jongeren via scholen of migrantenorganisaties op een positieve, eigentijdse manier in contact te laten komen met onze diensten. Alle gewoontes die gepaard gaan met het gebruik van het openbaar vervoer, die wij als kind met de paplepel meekregen, zijn voor hen zeker niet evident. Misschien zijn er ook tram- of busbestuurders die zich geroepen voelen een stapje te zetten naar een of meer scholengroepen om er deel te nemen aan gesprekken, infosessies rond openbaar vervoer te organiseren in klasjes en bij problemen als direct contactpersoon op te treden? Hiervoor moet De Lijn dan wel een kader scheppen. Ik ben alvast kandidaat om eraan mee te werken.

Jan Gillis - B3 - HBK128 - Kastje 154